De lockdown is weer verlengd. Zucht. Ik moest deze week terugdenken aan de ‘intelligente’ lockdown van vorig jaar maart, toen de hele situatie nog nieuw was. Op mijn atletiekvereniging Phoenix gaven we lopers het advies niet te intensief te trainen, omdat je de uren daarna bevattelijker zou zijn voor het virus. Dat advies kwam ook voorbij op hardloopblogs- en websites.

Inmiddels leven we al een jaar met corona en is er niemand die z’n intervals of lange duurlopen nog on hold zet. Ook al waart het virus nog onverminderd rond. Is dat riskant? Loop je echt hoger risico om een virus op te pikken na inspanning?

Sterk immuunsysteem

Eerst even dit: regelmatig sporten houdt je immuunsysteem sterk. Mensen die lekker bewegen hebben op oudere leeftijd niet alleen minder hart- en vaatziekten en diabetes, maar ook een kleiner risico op bacteriële en virale infecties. Vaccins werken ook beter bij een actieve leefstijl: mensen die bijvoorbeeld gevaccineerd zijn tegen griep, hebben sterkere en langer aanhoudende antistoffen als ze dagelijks actief bewegen.

Veel controversiëler is het effect van één enkele zware training op de werking van het immuunsysteem, zoals een marathon. Daardoor zou je afweer tot wel 3 dagen erna onderdrukt zijn. In die post-run periode zet je de deur open voor besmetting, zo stelt de open-window theorie uit de jaren 90.

De Britse onderzoekers John Campbell en James Turner noemen die verzwakking van het immuunsysteem na inspanning een mythe. In een artikel in vakblad Frontiers in Immunology uit 2018 brandden ze de theorie tot op de grond af. Ja, één tot twee uur na zware inspanning dendert het aantal lymfocyten in het bloed – witte bloedcellen die de afweer tegen bacteriën en virussen regelen – inderdaad naar beneden, zeggen ze. Maar dat betekent niet automatisch dat de afweer ‘onderdrukt’ is.

Neus- en keelinfecties

Uit dierstudies is bekend dat de lymfocyten zich gewoon verplaatsen, naar de slijmlagen van onder andere de darmen en longen, om daar beveiliger te spelen. Precies de plekken waar je verwacht dat ziekteverwekkers opduiken tijdens of na sport. Het immuunsysteem komt daardoor juist in een verhoogde staat van law & order, beargumenteren deze onderzoekers, al is die verplaatsing nog niet in mensen onderzocht. Sla de wetenschappelijke literatuur er op na, en je vindt eigenlijk bijna geen bewijs voor die open-window theorie.

Waarom professionele atleten dan vaker last lijken te hebben van neus- en keelinfecties? Niet door de inspanning zelf, denken Campbell en Turner. Die infecties van de bovenste luchtwegen hangen eerder samen met een slecht dieet, stress, te weinig slaap, reizen, verkondigen ze in een recente studie. En wat dacht je van met z’n honderden opgepropt in een startvak staan voor een marathon? Op sociale bijeenkomsten grijpen virussen hun kans.

Onderzoekers houden altijd een slag om de arm. Ook deze twee Britten. De vraag of een pittige training het risico op infecties kan verhogen (los van dingen als slaap en voeding) vegen ze nog niet volledig van tafel. Maar in z’n algemeenheid is hardlopen gewoon goed voor je immuunsysteem, daar is iedereen het echt wel over eens.

Credit afbeelding: Flickr via Amaury Laporte, CC BY 2.0