In de Rationele Renner van vandaag een klassieker: we gaan het hebben over het nut van compressiekousen. Je weet wel, die strakke kuithoge sokken waar heel wat hardlopers mee weglopen.

Sportarts en hoogleraar klinische sportgeneeskunde Frank Backx van het UMC Utrecht en zijn collega’s publiceerden onlangs nieuwe resultaten over de mogelijke voordelen van deze kousen.

Ervaringen van hardlopers

Compressiekousen zijn ontworpen met het idee om de bloedcirculatie te stimuleren, voor snellere afvoer van afvalstoffen uit de spier. Daarnaast zou compressie ervoor zorgen dat je kuitspieren minder door elkaar geschud worden bij elke stap, omdat ze strak ingekapseld zitten. Het veronderstelde mechanisme is mooi, maar moeilijk te verifiëren.

Het nieuwe onderzoek richtte zich niet op metingen aan de kousen zelf, maar op de vraag waarom en wanneer hardlopers ze gebruiken. 512 atleten, van wie het overgrote merendeel hardlopers, vulden een vragenlijst in. Bijna de helft van de atleten gebruikten compressiekousen vooral om niet opnieuw geblesseerd te raken. Ook vaak gehoord: om huidige pijntjes te bedwingen, beter te presteren of sneller te herstellen. En o ja, één atleet wilde er vooral snel uitzien.

Bijna alle atleten die aangeven de sokken te gebruiken om een nieuwe blessure te voorkomen, rapporteerden dat de kousen bijdragen aan preventie. Een grote bak positieve ervaringen dus.En dat is precies waar dit onderzoek om draaide: het gevoel dat hardlopers hebben bij de sokken.

Bewijs en perceptie

Om te onderzoeken of compressiekousen werkelijk iets doen, is een heel ander soort studie nodig. Zoiets onderzoek je niet met vragenlijsten, maar met een experimenteel onderzoek, waarin compressiekousen de interventie zijn waarvan je het effect gaat meten. De helft van de hardlopers gaat trainen met die sokken aan, de andere helft (de controlegroep) niet. En dan ga je ze volgen. Na een paar maanden maak je de balans op: zie je verschil in blessures tussen de groepen?

Nu zijn dit soort studies ook uitgevoerd, met verschillende doelen: om te onderzoeken of de kousen blessures voorkomen, of atleten er sneller door herstellen en of ze prestaties kunnen verbeteren. Daar komt weinig spectaculairs uit. Er is geen bewijs voor blessurepreventie en de sokken helpen ook niet om sneller terug te komen van een blessure. Bij recreanten is er enig bewijs voor betere prestaties en een sneller herstel achteraf, maar het kan ook om placebo-effecten gaan. Wie positieve verwachtingen heeft van de kousen is waarschijnlijk gemotiveerder en presteert beter bij een test.

Maar er is een ‘maar’.

Iets waarvan via de wetenschappelijke methode niet is vastgesteld dat het werkt, kan nog wel helpen. Perceptie is een sterk iets. Heb jij het gevoel dat je baat hebt bij superstrakke kuitkousen? Dan kan dat zomaar waar zijn. Maar waarschijnlijk niet om de redenen die fabrikanten zelf graag geven, maar gewoon omdat jij het als prettig ervaart. Zoals Backx het verwoordde in mijn boek Alles wat je wilt weten over hardlopen: ‘Het gaat niet alleen om de evidence, ook om de experience’.