Een jaar nadat Eliud Kipchoge op zijn Nike Alphafly onder de twee uur dook op de marathon in Wenen, kondigde de World Athletics nieuwe regelgeving aan rond schoenen. De middenzool mag bij wedstrijden over de weg niet dikker zijn dan 40 millimeter, staat in de nieuwe voorschriften. Om de ‘integriteit van de sport te beschermen’. 

Waar komt die afkapping op 40 millimeter vandaan? Er was geen bewijs om die begrenzing te onderbouwen, schrijft onderzoeker Zack Barrons in zijn proefschrift. Hij wijdde zijn promotieonderzoek aan de University of Calgary in Canada daarom aan de vraag wat de invloed van de middenzool is op de loopeconomie, oftewel de efficiëntie waarmee je hardloopt. Superschoenen zijn ontworpen om de loopeconomie te verbeteren, iets waar ze zichzelf ruimschoots in bewezen hebben. Ze werken vanwege de combinatie van verend schuim in de middenzool en een carbonplaat. Hierdoor kost lopen bij dezelfde snelheid minder zuurstof dan op traditionele schoenen. Wat de invloed is van de dikte van de middenzool op de loopeconomie is veel minder duidelijk. Hoe hoog kun je gaan?

Loopeconomie en enkelstabiliteit

Barrons en zijn collega’s deden verschillende studies, waaronder eentje met 21 recreatieve hardlopers. Adidas leverde de schoenen met carbonplaat en ‘Lightstroke Pro’ schuim, die identiek waren aan elkaar, behalve dat ze verschilden in de dikte van de middenzool, namelijk 35, 40, 45 of 50 mm. Twee paar schoenen, die van 45 en 50 mm, gaan dus ruim over de restrictie van World Athletics heen. De schoenen met minder massa, die met een dunnere zool, werden voorzien van kleine gewichtjes, zodat alle exemplaren gelijk waren in massa. Het is namelijk bekend dat een zwaardere schoen de loper meer energie kost. 

De deelnemers liepen op elk paar schoenen vijf minuten op de loopband, met een gemiddelde pace van 5:50 per kilometer (10,3 km/u). Ondertussen bepaalden Barrons en zijn team de loopeconomie, door via ademgasanalyse te meten hoeveel zuurstof het de lopers per minuut kost om op een bepaalde snelheid te lopen. Daarnaast onderzochten ze de enkelstabiliteit, door te kijken naar de mate van pronatie tijdens het landen van de voet, waarbij de enkel als het ware naar binnen kantelt. Schoenen met een dikkere middenzool vervormen meer als je landt, ze zijn minder stijf. Hierdoor worden ze gezien als instabieler dan schoenen met een dunnere middenzool. 

Dikker hoeft niet beter te zijn

Dan de resultaten. Op alle exemplaren was het energieverbruik van de lopers ongeveer gelijk. Je kunt de middenzool verhogen van 35 naar 50 mm, maar dat verbetert de loopeconomie niet en levert dus geen prestatievoordeel op, concluderen de onderzoekers. Ondanks het feit dat je op schoenen van 50 mm langere benen hebt. 

Ook de pasfrequentie, staplengte en de contacttijd met de grond waren op dikkere schoenen niet anders dan op de dunnere. Wél was er verschil in pronatie. Op de schoenen met een dikkere middenzool proneerden de lopers zoals verwacht meer, wat erop wijst dat de stabiliteit van de enkels minder is.

Barrons schrijft in zijn proefschrift dat de regelgeving van de World Athletics, dat schoenen niet dikker mogen zijn dan 40 mm, wellicht onnodig is en het waard is om te heroverwegen. Dustin Joubert, die aan de Austin State University in Texas zelf ook hardloopschoenen onderzoekt, vindt dat statement te sterk, merkte hij op op sociale media. Hij wijst erop dat Barrons en collega’s alleen keken naar recreanten die relatief langzaam lopen, en dat het interessant zou zijn om te testen hoe de middenzolen het doen bij hogere snelheden. Daarnaast kwam er in de studie geen controleschoen aan te pas om de resultaten op de superschoenen tegen af te zetten. 

Desondanks laat deze studie zien dat een superschoen met een superdikke laag schuim niet altijd beter hoeft te zijn. Sterker nog: in deze studie was de schoen van 35 mm verzwaard om qua massa te matchen met de schoen van 50 mm. Zonder dat extra gewicht komen de schoenen met een zool van 35 mm wat betreft loopeconomie mogelijk als winnaar uit de bus.