‘We don’t treat tissues, we treat people’, zei de Britse fysiotherapeut Tom Goom op zijn website Runningphysio, waar hij een nieuw onderzoek besprak naar mindfulness bij de behandeling van kniepijn.

Een knie is niet alleen een overbelast geraakt stuk weefsel. Die knie zit aan een mens die er bepaalde gedachten en emoties op nahoudt rond zijn blessure.

Uit de wereld van de chronische pijn weten we dat angstige gevoelens de pijn in stand kunnen houden. Niet zo gek dus, dat onderzoekers steeds meer aandacht hebben voor de psychosociale kant bij de behandeling van langdurige blessures.

Minder kniepijn

Shahabeddin Bagheri van de Shahrood University of Technology in Iran deed een onderzoek met dertig vrouwelijke recreatieve hardlopers. Zij hadden allemaal last van patellofemorale pijn, een veelvoorkomende hardloopblessure waarbij je pijn hebt rond je knieschijf. Hurken of traplopen maakt de pijn erger.

De standaardbehandeling bestaat uit een oefenprogramma om de spieren in je benen en heupen te versterken, vooral die aan de voorzijde van je bovenbeen. Je kunt maanden zoet zijn met deze blessure voor alles weer lekker buigt en strekt.

De lopers die meededen aan het onderzoek hadden al minstens drie maanden last van hun knie. Bagheri liet de helft van hen 18 weken een oefenprogramma volgen met kracht– en rekoefeningen, inclusief advies over hun loopstijl en trainingsbelasting. De andere groep doorliep hetzelfde behandelprogramma, maar kreeg er daarnaast nog 8 weken mindfulness bij. Denk aan ademhalingsoefeningen, wat lichte yoga en meditatief wandelen, bedoeld om je bewust te worden van je gedachten, emoties en sensaties in je lichaam, zonder erover te oordelen.

Na die 18 weken rapporteerde beide groepen minder kniepijn tijdens het hardlopen, waarbij de mindfulnessgroep de grootste vooruitgang rapporteerde. En dat niet alleen. De mindfulnessgroep ging nu ook beter om met de pijn van hun blessure.

Weg met de stress

Voor toegewijde sporters kan een slepende blessure stress met zich meebrengen. Je kan bijvoorbeeld niet stoppen met denken aan de blessure, ziet de pijn als een bedreiging, of voelt je hulpeloos, omdat je geen controle hebt over de symptomen. Je pijn ‘catastroferen’ heet dat in jargon. Als iets niet helpt om te herstellen, dan zijn het die negatieve gedachten wel.

Een paar jaar geleden kon ik niet meer werken door chronische rsi-klachten. Activiteiten waarvoor ik mijn armen moest gebruiken ging ik vermijden, uit angst de pijn erger te maken. Daar schiet je dus niks mee op. Door zo te denken kun je de klachten zelfs erger maken, legde de cognitieve gedragstherapeut me uit. Ze leerde me er anders naar te kijken, om mijn klachten niet als iets dreigends te zien. Het hielp, in combinatie met fysio- en ergotherapie.

Psychologie is iets fascinerends. Waarom zouden we het niet ook inzetten als aanvullende behandeling bij maandenlange kniepijn?

Natuurlijk is er eerst meer bewijs nodig. In dit onderzoek zijn alleen vrouwen getest met patellofemorale pijn. Of mindfulness ook iets kan betekenen voor mannen, of bij de behandeling van andere blessures, valt hieruit niet op te maken, al is er breder bewijs voor het nut van stressreductie-oefeningen bij geblesseerde atleten.